ۏيدياو ڤلستارين جاوي د إندونيسيا دسدياكن اونتوق اندا
سيلا بريكن كومين مڠناءي ۏيدياو يڠ كامي سدياكن
السلام عليكم سلامت داتڠ ک بلوڬ ڤلستارين جاوي د إندونيسيا
|
موزيوم ڤوست ١٩٧٢، يڠ كيني منجادي ڤرڤوستاكان نڬارا د جاكرتا، تله ممڤوڽاءي سكيتر ١٠٠٠ مانوسكريڤ. تيڬ تاهون سبلوم ڤڽوسونن كوليكسي كاتلوڬ مانوسكريڤ ملايو موزيوم ڤوست ڤد تاهون ١٩٧٢، جزمالدين بهارو الدين مڽوسون مانوسكريڤ ملايو لاما د موزيوم ڤوست سيمڤنن جاكرتا اونتوق ٢ جيليد. منوروت هنري چمبرت-لوير دالم ڤنوليسنڽ، چاتلوڬوس ديس چاتلوڬوس د مانوسكريڤت مالااس، مڠڠڬركن بهاوا جومله مانوسكريڤ ملايو د ڤرڤوستاكان دنيا اداله كيرا-كيرا ٤٠٠٠. كوليكسي ڤرڤوستاكان يڠ ساڠت ڤنتيڠ د بلندا، ميثلڽ د ليايدين، اداله سكيتر ١٦٥٠ مانوسكريڤ. سداڠكن د إندونيسيا ايايت د ڤرڤوستاكان ناسيونل جاكرتا، ترداڤت سكيتر ١٠٠٠ مانوسكريڤ. د اونيتد كيڠدوم ﴿اوق﴾، لبيه كورڠ ٦٠٠ كڤيڠ. د مليسيا، نومبور تيك س ملايو ﴿جاوي﴾ دأڠڬركن اد ٢٠٠ كڤيڠ دان د ڤرانچيس ترداڤت كيرا-كيرا ١٣٠ تيكس. انم ڤاكر دري اڬينسي ڤڽليديقن دان ڤمباڠونن اڬام كمنترين اڬام ريڤوبليق إندونيسيا تله برجاي مڽيمڤن ينۏينتوري ريكم ميديس د ڤلباڬاي دايره د إندونيسيا. حاصيلڽ دتربيتكن دالم كاتلوڬ مانوسكريڤ كونو يڠ مڠهيدوڤكن اسلام د إندونيسيا. ڤڽيبارن نسخه جاوي د سلوروه إندونيسيا ملبر لواس. ترداڤت ببراڤ تمڤت د سكيتر نوسنتارا يڠ منريما ڤڽيبارن نسخه جاوي ايايت اچيه، ڤلامبڠ، رياو، سومترا بارت، نوسا تڠڬارا بارت، تيمور إندونيسيا، بوتون، سولويسي سلتن، كليمنتن دان ڤولاو جاوا. د اچيه، كماجوان منوليس تيك س جاوي ممونچق تراوتما دالم ڤمرينتاهن سلطان إسكندر مودا دان إسكندر تاني سكيتر ابد ١٧ مسيحي. حال اين دسببكن اوليه كڬياتن دان كبرادان ڤارا سرجان يڠ تركنل دالم ڤميكيرن اڬام اسلام. دننيس لومبرد مڠاتكن بهاوا كمونچولن ببراڤ كاريا اوتام بوكنله كرجا يڠ دلولوسكن سچارا ليسن اتاو “دوڠيڠ“ يڠ سريڠ دأڠڬڤ سباڬاي ترس كسوسسترأن ملايو، تتاڤي كاريا-كاريا يڠ دتوليس دڠن باءيق دان تڤت، دهياسي دڠن ڤويسي دان اد تاريخ دان نام ڤنوليس. حاصيل ڤنوليسن الرانيري تله دكومڤولكن اوليه ببراڤ اهلي سڤرتي ۏن در تواوق، ڤ. ۏواورهوايۏي، دان ناقواب الاتتس. مريك مڽاتاكن بهاوا توليسن نورو الدين الرانيري برجومله ١٨، ترماسوق هوججت الصديق. ڤڠاروه الرانيري دالم بيدڠ كسوسسترأن ملايو ساڠت لواس. اين داڤت دليهت دري بوكو بستان السلاطين يڠ مروڤاكن بوكو بسر دالم بهاس ملايو. سالينن كاريا رانيري دداڤتي د سلوروه دنيا ملايو. ملالوءي بوكوڽ، ڤڠاروهڽ مڽيبار ك باڽق بيدڠ توليسن ملايو دان ڤنوليسن سجاره. بلياو اداله ڤنوليس ڤرتام يڠ مڽمڤأيكن سجاره دالم ڤرسڤيكتيف سجاڬت دان ممولاكن ساءين س دان ڤنوليسن سجاره ملايو مودن. دڠن ڤنوليسن اڬام دالم بهاس ملايو، الرانيري باڽق ممبري سومبڠن كڤد ڤمباڠونن. ڤمودنان دان ڤڠيسلامن بهاس ملايو سباڬاي كندرأن اونتوق ڤڠتاهوان دان ڤمبلاجرن. ازيومرد ازرا وجودليه حمزه الفنسوري دان شمصوددين السومترنا اداله ميستيق فلسفه دڠن اجرن الرانيري يڠ منكنكن شرعية دان دأڠڬڤ سباڬاي ڤرينتيس ڬرقن ريفورماسي اسلام د نوسنتارا يڠ دڤڠڬيل نيو-سوفيسمى. اساا رانيري برجومله ٢٣ بواه، دالم بهاس عرب دان ملايو. سلاين اچيه سباڬاي ڤوست ڤنوليسن بوكو جاوي، د كسولتانن ڤلامبڠ، اد جوڬ باڽق ڤنوليس يڠ مونچول، ميثلڽ شيهاب الدين. فخر الدين، محمد محي الدين، بوزيڠ محمد، دان تراوتماڽ عبد الشاماد الڤاليمبني. دڠن باڽقڽ سجاره عبد الشاماد الڤاليمبني يڠ ترداڤت دالم كاموس بيوڬرافي عرب، ازيومرد ازرا برڤنداڤت بهاوا اي منونجوقكن الڤاليمبني سباڬاي توكوه يڠ ممڤوڽاءي كرجاي يڠ تركنل د تيمور تڠه. ڤد زمانڽ، الڤاليمبني جوڬ دكنلي سباڬاي ڤنوليس ڤرودوقتيف. بلياو منوليس باڽق بوكو، ترماسوق نسثاه المسلمين، شره لوبب اهيا علوم اد-دين دان شره بتداية الهدايه. كاريا بلياو يڠ لاين اداله زهره الموريد في بيان كلمة التوحيد ﴿سبواه بوكو يڠ مڠاندوڠي ديسكريڤسي تفسير توحيد﴾، زد المتقين في توحيد ربّ العالمين ﴿ريڠكسن مونوتيئسمى منوروت شيخ محمد اس-سممن﴾. الاونوه الموسقا وا سيلستله اولي الاتتيق ﴿تنتڠ ويرلد-ويرلد﴾. راتيب عبد اس صمد . سلاين ايت، بلياو جوڬ مڠاراڠ بوكو هدايه اس-سلتكين في ستتلوق مسلق المتقين دان ساءير اس-سلتكين دالم عبادت ربّ العالمين دڠن ڤنجلسن باڬايمانا مڽمبه الله سبحان وتعالى. سسترا اسلام مولا بركمبڠ د ايستان كسولتانن ڤلامبڠ سجق ڤمرينتاهن سلطان جمال الدين اتاو سلطان ابدوررحمن ﴿١٦٦٢-١٧٠٦ اد﴾. انتارا حاصيل كسوسسترأن اسلام اول د ڤلامبڠ اداله طااوسند ماسال يڠ دتوليس سبلوم ١٧١٢ م. شيبوددين بن عبدالله محمد منوليس، انتارا لاين شره لطيفاتس مختاسر جاوحرات التاوهيد دان كتاب اقيدت البيان. دري كالڠن ايستان. سلطان مهمود بدرالدين ﴿١٧٦٦-١٨٥٢﴾. ممڤوڽاءي ڤرهاتين يڠ بسر ترهادڤ كسوسسترأن ملايو ڤلامبڠ. دي مڠاراڠ ڤرروت شريا. حكاية مرتاليا، شعير سيڽور كوستا، ڤنتون سلطان بدرالدين كاريا سلطان مهمود بدرالدين مڠناءي ڤويسي بوروڠ نوري، ترماسوق كاتڬوري ڤويسي رومنتيس دري بڠساون. د رياو، ڤوست كڬياتن منوليس سكريڤ ملايو دڠن حروف جاوي تراوتما د ڤولاو ڤڽڠت، يڠ منجادي ڤوست ڤمرينتاهن سجق ابد ك-١٨ دان ك-١٩ اد ڤرهاتين منوليس دان مڽالين مانوسكريڤ ملايو-رياو يڠ دتوليس دالم توليسن جاوي د ڤولاو ڤڽڠت. مانوسكريڤ ڤنوليس-ڤنوليس اين تله باڽق دڤرهاتيكن دان ديديسكوسيكن، اوليه ڤارا ڤاكر اسيڠ دان دري رياو سنديري. كاريا-كاريا سسترا اوليه راج علي حاج كبڽقانڽ بروڤا ڤويسي اڬام دان سجاره: ڤويسي حكوم ڤركاوينن. ڤويسي اوندڠ-اوندڠ فارءاد، ڤويسي ڬيملا اصلي، دان تانه ملايو دان بوايا. |
|
ڤرانن توليان جاوي داڤت دليهت دالم ڤلباڬاي بيدڠ. انتاراڽ: ١. ڤرداڬڠن سباڬاي مان كيت تاهو، كبڽقكن ڤڽيبارن اسلام برلاكو ملالوءي ڤرداڬڠن دان بڬيتو جوڬ دڠن جاوي د مان سڬالا اوروسن يڠ برلاكو دچاتت دان دتوليس دڠن مڠڬوناكن توليسن جاوي اڤابيلا برلاكو اوروسن داڬڠن انتارا دوا ڤيهق. ٢. بيدڠ كاڬامأن، اين تربوقتي دري ترداڤتڽ نسخه-نسخه يڠ برتوليسن جاوي دڠن بهاس ملايو يڠ منيمبولكن ڤركمبڠن كتاب- كتاب سسترا كاڬامأن يڠ مڠاندوڠي ڤركارا يڠ مڠناءي سڤرتي شريعة، تفسير، علمو فلك، دان سباڬايڽ. ٣. ڤرجنجين
ڤرجنجين انتارا كراجأن-كراجأن اسلام دڠن ڤمرينتاهن اسيڠ دتوليس دڠن مڠڬوناكن
توليسن جاوي. اين داڤت دبوقتيكن سورت ڤرجاجنجين يڠ دبوات اوليه ۏوچ دڠن كراجأن
إندونيسيا سڤرتي رياو، ڤلامبڠ دان بيما. سباهاڬين درڤد ڤرجنجين ايت اد جوڬ
مڠڬوناكن بهاس ملايو.
٤. بيدڠ ڤمبواتن اتاو مڠڬوبل سسواتو ڤراتورن اتاوڤون اوندڠ-اوندڠ. داڤت دبوقتيكن ملالوءي دري نسخه-نسخه تنتڠ اوندڠ-اوندڠ كراجأن، حكوم كانون، كتاب اڬام دان لاين-لاين. اي جوڬ داڤت دليهت ملالوءي ڤروبتن دان جوڬ ڤردوكونن. ٥. بيدڠ ڤنديديقن تيدق داڤت دينافيكن بهاوا ڤنديديقن باڽق مڠڬوناكن توليسن ملايو دان جوڬ جاوي. ستله إندونيسيا مرديك، توليسن جاوي ماسيه دأجر د سكوله سڤرتي سكوله رعيت سهيڠڬ تاهون ١٩٦٩. بوكو-بوكو، سجاره، علمو فقه، بوكو چاتتن جوڬ دتوليس دڠن مڠڬوناكن توليسن جاوي. توليسن جاوي مڠمبيل ڤرانن ڤنتيڠ سرتا ممبري سومبڠن يڠ ساڠت بسر كڤد سني، بوديا، بهاس، كسوسسترأن، دان تمدون ملايو د نوسنتارا. |
كسيمڤولن
ڤنوليسن جاوي
سوده دمولاي سمنجق اسلام دأنوت اوليه مشاركت نوسنتارا. سهيڠݢ توليسن جاوي منجادي
توليسن ريسمي دڬوناكن كراجأن ڤاسا دان دايكوتي اوليه كراجأن-كراجأن اسلام لاينڽ ڤد
وقتو برايكوتڽ. دالم جڠك وقتو برابد-ابد توليسن ترسبوت تله موراسكن باڽق
ليتيراتوري، سني كاليڬرافي دان علمو بهاس يڠ اينده ڤد سومبر ڤريمر سجاره اونتوق ڬينراسيڽ
ساعت اين. والاوڤون سديكيت بوكن برارتي بوكن برارتي توليسن حروف اكسارا عرب ﴿جاوي﴾
اين ڤونه، اكن تتاڤي ماسيه تتڤ دڤلاجري دان دڬوناكن اوليه رعيت إندونيسيا. ڤڠڬوناان
توليسن جاوي د سومترا باڽق مڠڬوناكن ايجأن ز'با اتاو سيستم ايجأن جاوي لاما اكن
مندكتكن تراديسي علمو ڤريبومي ملايو ترماسوق إندونيسيا. جك توليسن جاوي اين هيلڠ
دري دنيا ڤنديديقن د إندونيسيا برارتي كيت تله كهيلڠن سجاره يڠ ساڠت برهرڬ تراوتما
سجاره كسوسستراءن دان ڤركمبڠن بهاس دان سسترا إندونيسيا دان نوسنتارا
|